30 juli

Tweede uitgave van hetzelfde concert als de 21ste. Het is nauwelijks de moeite maar het doet de tijd sneller verstrijken.
 

27 juli

Terug van de missie. Nooit heb ik meer onaangename dagen meegemaakt. De enen waren afwezig, de anderen hadden inspectie, zodat mijn taak niet opgeschoten is zoals ik gewenst had.

24 juli
​
Ik ontvang het bevel om naar de depots te vertrekken.

22 juli

Ik heb het concert bijgewoond waarvan hierboven sprake is. Van begin tot einde heeft het kanon het gezelschap gehouden. Een concert onder obussen en shrapnels, het is vrij origineel. Het is indrukwekkend: men zingt hier terwijl men doodt op minder dan 5 kilometer van hier. Wat een vreemde situatie brengt de oorlog met zich mee!
 

20 juli

Het weer dat tot vandaag slecht is geweest is opnieuw mooi geworden. Ook de vliegtuigen bevinden zich de ganse dag in de lucht en bijgevolg dondert het luchtafweergeschut zonder ophouden. Onze zware artillerie mengt er ook haar stem in, maar zij schiet op wel bepaalde Duitse doelen.
Er zal hier morgen een concert plaatsvinden. Vele officieren die zich mijn concerten in Beverlo herinneren, zijn mijn medewerking komen vragen. Ik weiger het. Men heeft mij de ganse oorlog niet beroepsmatig kunnen gebruiken of mij toegelaten ze te onderhouden, en het bevalt me niet mijn andere bekwaamheden ter beschikking van het leger te stellen.

17 juli

Verjaardag van de dood van mijn betreurde vader. Een geluk dat deze verschrikkelijke oorlog tot vandaag de lijst van onze overleden familieleden niet langer heeft gemaakt. Zouden we hem kunnen beëindigen zonder één van de onzen achter te laten?

14 juli

Een mooie brief van 28 mei van mijn lieve vrouw en mijn klein meisje is me komen afleiden van mijn gedachten aan treurige onderwerpen van gisteren. Een aangename afleiding! Dit legt een balsem op mijn ziel! Maar evenzeer betreur ik dat mijn brieven hen niet bereiken. Het is nochtans niet verkeerd om er over te schrijven.

13 juli

Ik ga naar De Panne om er een voordracht bij te wonen gegeven door een Franse geneesheer over de projectielen in de longen. Een zeer interessante spreekbeurt waaraan ook de koningin deelnam. Ik heb er veel vrienden ontmoet, dokters zoals ik. Door het geroddel tijdens deze bijeenkomsten houdt men niet altijd een groots idee van de wereld over. Verre van. De klachten zijn unaniem over het gebruik dat men van de dokters maakt die uiterst moeilijke examens bewijs hebben moeten leveren van zeer uitgebreide chirurgische kennis. In de hospitalen zijn het de jonge dokters die men daarvoor gebruikt, terwijl wij, de ouderen, nog goed genoeg zijn om de toiletten en andere slecht riekende plaatsen te gaan inspecteren. Indien er zich in de loopgraven ergens een smerig hoekje bevindt, ander dan een militair, moeten we ter plaatse gaan om bevel te geven het op te ruimen. Het schijnt dat de onderofficieren, van laag tot hoog, niet de visuele scherpte hebben om dit te zien. Het indringende oog van de dokter alleen is in staat om deze subtiele zaak te onderscheiden. Een knorrepot zou zich afvragen indien bij een slechte zichtbaarheid hun geur hen niet zou leiden. Men zou hem deze wat simpele vraag moeten vergeven, omdat dit heel eenvoudig zou bewijzen dat er weinig anatomische kennis is. Zo niet zou hij moeten weten dat het neusslijm van de dokter op een andere manier gevoelig is dan dat van de frontsoldaat. Dat is wat er resulteert van de vaststellingen en het is dat wat de autoriteiten er toe hebben aangezet om de reiniging te doen verrichten door de arts.
Hetzelfde voor de ratten. Deze krioelen in de loopgraven, en om er zich van te ontdoen heeft men gezocht om ze te vergiftigen. Men zou denken dat men zich, om het resultaat van dit experiment te kennen, zou gericht hebben tot zij die in de loopgraven leven. Helemaal niet, men vindt het nodig dat een dokter naar de loopgraven trekt om er de vermindering van de ratten vast te stellen en een rapport te maken over dit onderwerp. Dat doet dromen! Zij die deze zaken bevelen moeten weinig zelfrespect hebben om één moment te durven denken dat de anderen dit niet hebben.

7 juli

Hoe kleingeestig is de mensheid! Wij maken hier een rivaliteit mee tussen soldaten die meewarigheid opwekt. Ik kan me gemakkelijk voorstellen dat men streeft om zichzelf op het schild te hijsen, maar de anderen er af halen om zichzelf te verheffen? Zij die aan het front zijn willen niet verward worden met hen die er zich achter bevinden, net alsof de laatsten zich in hun deel niet nuttig maken aan het gemeenschappelijk belang. Zijn degenen die dat bewonderenswaardig raderwerk achter het front bedienen, niet even verdienstelijk als de anderen en leveren zij ook niet hun bijdrage die even waardevol is als dat van de frontsoldaten. Zijn zij het niet die de mannen aan het front bevoorraden met uitrusting, wapens, munitie, levensmiddelen? Wat zou het leger zonder dit zijn? Men heeft toch mensen nodig om zich hiermee bezig te houden. Neen, men wil hun bijdrage niet erkennen, en men minacht ze zodanig dat men niet met hen wil verward worden. In het begin verbood men de soldaten achter het front om hetzelfde kaki uniform te dragen om hen zo te onderscheiden. Alleen de officieren hadden het recht om het nieuwe uniform te dragen. Maar hier was een verwarring mogelijk. Wat een verschrikkelijke misdaad! Men haastte zich om een kenteken uit te vinden in de vorm van een frontstreep, gedragen op de linkermouw en dit voor achttien maanden aanwezigheid aan het front. Voor zes maanden extra aan het front heeft men recht op een tweede frontstreep. Nadien moeten de Pruisen niets anders doen dan zich te gedragen. Men moest hun gesprekken horen die hierover handelen: ik heb er recht op, maar een andere niet omdat dit… omdat dat … Ziedaar na twee jaren veldtocht het altruïsme! Twee jaar oorlog die van alle Belgen broers hadden moeten maken, hebben niets anders gedaan dan de jaloezie groter te maken dan ooit. Ziedaar hoe de oorlog de karakters versterkt! En zeggen dat hetzelfde ook bij onze bondgenoten bestaat. Arme, arme mensheid!!!

5 juli

Sinds meerdere dagen beleef ik slechte nachten. Ik slaap niet. Aan wat moet ik het toeschrijven? Ik weet het niet. Soms zijn mijn slapeloze nachten te wijten aan de artillerie die men van ‘s avonds tot ‘s morgens hoort donderen in de richting van Ieper. Maar deze laatste verdraag ik gemakkelijk, want zij kondigen (ik wil zeggen de ontploffingen) de successen van onze geallieerden aan. De overwinningen die de Russen, de Fransen, de Engelsen en de Italianen behalen vervullen me met vreugde, omdat zij ons een glimp geven van de nakende terugkeer bij onze dierbare families.

1 juli
​
Een onuitsprekelijk geluk vandaag! Ik ontvang in één keer van mijn twee geliefden vijf brieven gedateerd op 12 maart, 26 maart, 9 april, 27 april en 14 mei. Hoe verlang ik om zowel jullie twee als mijn dierbare familie terug te zien! Het leven dat onze verafschuwde vijanden mijn moeder in Gent aandoen, moet hard en droevig zijn. Dat ze het nog maar een beetje kan uithouden, aangezien ik voel dat het uur van de bevrijding nabij is. Welk geluk zal uiteindelijk het onze zijn!!