30 april
​
Vertrek op verlof voor negen dagen naar Parijs. Met de auto tot in Calais. Ik breng er de tijd door flanerend door de straten om er te wachten op de trein van 19.08 u. Ik ben er met twee vrienden, hetgeen me de reis minder lang doet lijken. Wij komen pas op onze bestemming aan om 5.45 u., aangezien alle directe treinen afgeschaft zijn. We slapen natuurlijk wel een groot deel van de nacht.

29 april
​
Ik ben vandaag naar Wulveringem gegaan om er het diner bij te wonen waarop generaal Delbobe me uitgenodigd had. Een verfijnd diner zoals ik er sinds lang geen heb gehad en een van de aangenaamste namiddagen.

27 april
​
Ik heb vandaag generaal Delobbe ontmoet. Wij zijn enige tijd bij elkaar gebleven en wij hebben veel over jullie twee gepraat. Hij heeft me uitgenodigd voor het diner volgende zondag de 29ste in Wulveringem waar hij gelegerd is. Ik ga hem zeker opzoeken. In de namiddag heb ik een conferentie bijgewoond die door een Franse dokter werd gegeven in het militair hospitaal van Beveren. De koningin was er aanwezig evenals een groot aantal Belgische militaire geneesheren. Ik heb er veel oude kameraden teruggezien. Onder hen zijn er die veel verouderd zijn, zij denken misschien van mij hetzelfde.
 

24 april
​
Twee vijandelijke schepen hebben Calais gebombardeerd in de nacht van de 20ste op de 21ste . Er lijken weinig slachtoffers te zijn. De moffen hebben twee schepen verloren en een derde is zwaar toegetakeld.
 
Sur la Route
A travers labours et prairies,
Cotoyant des riant jardins
Des fermes et des haies fleuries,
Serpentent les poudreux chemins.
Des arbres la fraiche verdure
Couvre d’ombre le clair ruisseau
Qui gaiement à leur pied murmure,
En roulant lentement son eau.
Dans lai tiède et limpide vibre
L’harmonieux chant du pinson ;
Et la blanche fleur , enfin libre,
Est sortie de son vert bourgeon.
Au loin, sur la route craiyeuse,
Courbée sous son équipement,
S’avance une troupe joyeuse
De beaux refrain s’accompagnant.
Un chant rythmé, plein d’allégresse,
Soutient et cadence ses pas.
Admirons-la cette jeunesse ;
Saluons-la, chapeau bien bas,
De la Belgique tant chérie
Ce sont les vengeurs, les soldats,
Qui pour libérer la leur patrie,
Toujours chantant, vont aux combats.

22 april
​
Ik ben net terug van een bezoek aan mijn hoofdgeneesheer[1] die me aangewezen heeft om de directie van de 2de hospitalisatiesectie van de 4de legerdivisie te leiden.


[1] Alfred Cordier (hoofdgeneesheer van de 4de D.A.)

20 april
​
Ik ben nog niet op dreef. De minste inspanning vermoeit me bovenmatig. Ik zie me gedwongen te vragen om aan het hoofd van de 2de Hospitalisatiesectie van onze divisie gezet te worden om niet ziek te worden.

17 april

Nog een verjaardag die ik in de eenzaamheid moet doorbrengen, ver van mijn dierbare familie, en dit in wat voor een omgeving, en in welk weer. Dit is afschuwelijk, regen en wind wisselen elkaar af, en soms spannen ze samen om ons het leven nog zuurder te maken. Hoe uitgeput ben ik van dit ellendig bestaan dat we sinds zo lang hier leiden. Hoe kijk ik uit naar het einde.
Hier nog enkele voorbeelden van mijn tijdverdrijf.
 
Oiseaux Chantez
​
Au ciel brille le gai soleil
Dont la vive clarté inonde
Et dore d’un rayon vermeil
Les champs et les prés, qu’il féconde
Ivres d’amour et de bonheur,
Les oiseaux agitant leurs ailes
Saluent l’astre créateur,
En lui chantant leurs ritournelles.
Redites vos refrains joyeux
Pour nos braves pleins de fièrté
Dont le courage audacieux,
Doit nous rendre la liberté
Qu’alors le chant de vos amours
Devienne un hymne de victoire
Exaltant partout et toujours
La libre Belgique et sa gloire.
 

16 april
​
Ik ben het militair hospitaal van Beveren gaan bezoeken. Het is prachtig. Bij de terugkeer heb ik onderweg luitenant-generaal Michel ontmoet die, toen hij me opmerkte, zijn auto deed stoppen om me de hand te drukken. Hij begon naar mijn gezondheid te informeren, omdat hij wist dat ik leed, en hij heeft me aangeraden enige tijd rust te nemen. Ik heb hem gezegd dat ik er aan hield om de divisie niet te verlaten, en dat ik hoopte dat de zon en het goede nieuws van onze geallieerden mij vlug op de been zouden helpen. Hij heeft me bedankt voor het muziekstuk dat ik aan zijn dochter heb opgedragen en zei dat het zeer mooi was en een grote allure bezat. Hij heeft er aan toegevoegd dat zijn dames (mevrouw en juffrouw Michel) hem op het hart hebben gedrukt om mij mee te nemen bij een van de bezoeken die hij hen brengt. En terwijl hij vertrok zei hij nog: ‘ik ga u dicht bij mijn hoofdkwartier onderbrengen, daar is het minder mistroostig’. Wat heeft hij willen zeggen? Ik heb niet gedurfd om het hem te vragen.
Bij mijn terugkeer was mijn genezing bijna helemaal achter de rug. De remedie is er gekomen in de vorm van een brief van mijn lieve Mélanie en Augustake van 10 januari. Kleine blaadjes papier, hoe goed doen jullie me op zo’n moment. Ik zie met plezier dat in alle omstandigheden mijn lieve vrouw zich inspant om de kleine te vertroetelen zoals ik zelf zou gedaan hebben. Het kan niet dat Augustake ook maar iets verliest van haar jonge jaren. De jaren van smart komen veel te vroeg.

15 april
​
We zijn in Gijverinkhove aangekomen. Het is een gemeente die even belangrijk is als Bulskamp. Ik ben er in de winkel ‘Au Bon marché’ gelogeerd en betrek er een grote en behoorlijk bemeubelde kamer. Het bed is vrij laag. Het bed is één van onze grote zorgen bij een nieuwe inkwartiering. Ik ontmoet er mijn vriend Baclène.
Grote vreugde: ik ontvang een brief van mijn twee geliefden, gedateerd op 24 maart. Eindelijk ten minste recent nieuws. Mijn klein Augustake is nog eens ziek geweest, en ik was er niet. Vervloekte moffen. Het is jullie schuld dat ik het niet wist. Geduld, ons uur breekt aan, en maak dan dat jullie weg zijn. Het lijkt alsof de ontvangst van deze brief me deels heeft genezen. Dat ik er hiervan niet een beetje meer kan ontvangen.

12 april
​
Sinds een tweetal weken lezen we met gretigheid de kranten. Het oorlogsnieuws vervult ons hart met vreugde. De Duitse, of beter de vijandelijke linies vertonen overal barsten. In Perzië, in Mesopotamië, aan de Somme en de Oise, en het groot succes van de Engelsen geeft ons de grootste verwachtingen. Laten we dit verbinden met de nieuwe oorlogsverklaringen en met de breuk met Brazilië vandaag[1], en laten we erkennen dat de toekomst opklaart.
Morgen verlaten we Bulskamp om naar Gijverinkhove[2] te trekken. Hoeveel keren zullen we voor het einde van de oorlog nog van plaats veranderen? Aangezien ik niet kan buitengaan waag ik me aan de dichtkunst. Hierbij een voorbeeld.
 
Exil
Le ciel est couvert de nuages sombres,
Qui s’avancent majestueuseusement ;
Et de l’Ouest à l’Est , comme des ombres,
Se suivent sans trève, indéfiniment
A l’horizon je les vois disparaître,
Poussés lentement par le doux zéphyr,
Vers l’endroit tant aimé qui m’a vu naître
Emportant avec eux mon souvenir
Sur leurs ailes s’envolent mes pensées
Vers ma Belgique, mon si beau pays
Où j’ai laissé mes tendres adorées
Ma femme ainsi que mon enfant chéris.
Et mon âme se demande angoisée
Si ce morne et troisième mois d’avril,
Mois de frimas , de neige et de gelée,
Sera bien le dernier de mon exil.


[1] De meeste Zuid-Amerikaanse verbraken na de oorlogsverklaring van de VS in de loop van 1917 de betrekkingen met Duitsland. Brazilië verklaarde in oktober 1917 ook de oorlog aan het Duitse rijk.

[2] Deelgemeente van Alveringem.

10 april
​
Gebruik makend van een wagen ben ik gisteren naar De Panne geweest om er geneesmiddelen te zoeken die ik dringend nodig had. Ik heb er vrienden van het regiment ontmoet en ben met hen teruggekeerd. ’s Avonds aangezichtspijn.

9 april

Gisterennamiddag voelde ik me wat beter en ben ik te voet met Robert De Bodt naar Alveringem gestapt. Sinds ik het dorp verliet, is het niet veranderd. En helemaal zoals toen denken de inwoners niet anders dan om zich zo snel mogelijk rijk maken ten koste van de militairen. Wij zijn ook te voet naar Bulskamp teruggekeerd. Het was dus een aangename wandeling: twintig kilometer! Bij de terugkeer was mijn pijn er opnieuw, maar niettemin minder hevig.
​
Cuba verklaart de oorlog aan Duitsland.

Pasen – 8 april[1]
​
Voilà pour la troisième fois
que reviennent les Pâques saintes,
Au milieu des profonds émois
Et des universelles plaintes
Par delà les champs dépourvus
De verdure , le canon tonne,
Et survolant les arbres nus,
Un rapide avion bourdonne
Les villageois endimanchés,
Le pas trainant en rue résonne ;
Tandis qu’à grands coups redoublés,
Au clocher, l’airain sacré sonne
Un bienfaisant et doux soleil,
Sur ma petite table éclaire
Et dore d’un rayon vermeil
L’image de ma femme chère
Triste souffrant et solitaire,
De ma fenêtre je’aperçois
Une enfant dont le frais minois
Evoque les jours de naguère
Les beaux jours où mon Augusta
Couvrait de ses douces caresses,
Son « petit et chéri papa »
En lui faisant mille tendresses
Et je souhaite que les cloches,
Comme aux belles heures d’antan
Portent des oeufs malgré les boches,
A ma femme et à mon enfant
(A Augusta et sa maman)
 


[1] Liessens schrijft bij deze gelegenheid een gedicht dat eens te meer zijn neerslachtigheid en zijn hunker naar zijn familie weerspiegelt. We kozen er voor om de tekst in de oorspronkelijke Franse vorm  weer te geven.

7 april
​
Een brief van mijn twee liefsten van 6 november komt voor enkele ogenblikken de monotonie van mijn bestaan doorbreken en doet mijn lijden vergeten. Deze waren ondraaglijk en toch wil ik ze verdragen, elke keer als ik daardoor nieuws van mijn dierbare familie zal ontvangen. Dat die brieven in grote getale mogen komen! Alhoewel deze brief van vijf maanden geleden dateert, heeft hij me een immens plezier bezorgd. Indien ik jullie, mijn teergeliefden, kon zien, al was het maar vijf minuten, zou al mijn ellende vergeten zijn, en zou ik moed opgevat hebben om nieuws te trotseren.
In de namiddag wanneer mijn pijnen me een beetje respijt geven en wanneer het weer het toestaat, doorkruis ik het dorp. Bulskamp is een grote gemeente van het karakter van alle Vlaamse gemeenten. Het is genoeg om te zeggen dat het er niet bijzonder aangenaam is. Ik dacht er aan om rond de 12de voor acht dagen op verlof naar Parijs bij Désiré De Bodt. Zijn zoon Robert, die vandaag adjudant is benoemd, zou me vergezeld hebben. Maar onverwachts zijn de verloven voor morgen ingetrokken. Tot wanneer? Wij weten het niet. Het is dus uitgesteld. Ik heb er nochtans grote nood aan want ik moet me absoluut van hemden voorzien. Wat moet ik nu doen? Het oude linnen laten repareren, men moet er niet aan denken. Men vindt geen naaisters, en zelfs als ik zo’n witte raaf zou kunnen vinden, zou dit nog enige tijd kunnen duren.

5 april
​
Ik lijd nog altijd aan neuralgie in het aangezicht.
Wij vernemen vandaag dat het Engelse gas dat in de Franse sector in Nieuwpoort op 5 oktober laatstleden op de moffen werd afgevuurd, en waarvan ik toen melding maakte, veel slachtoffers heeft gemaakt. Zevenhonderd vijanden zijn ter plaatse gestikt en achthonderd zijn door vergiftiging gestorven in de hospitalen van Oostende en Brugge. Dat maakt dus een mooi totaal van 1500. Dat men dat niet alle dagen kan hernemen!!
De Verenigde Staten verklaren de oorlog aan Duitsland.